MEMORIES
Maaike Leyn
16/05/2020 > 29/08/2020
16/05/2020 - 29/08/2020
Maaike Leyn
De Belgische kunstenares Maaike Leyn (°1975) woont en werkt in Oostende. Ze tekent al sinds haar kindertijd en volgde al snel de lessen van de academie, maar ze ze was echter niet meteen van plan om kunstenaar te worden. Aangetrokken door de Slavische wereld, behaalde ze een diploma in de slavistiek en gaf ze les in het Russisch, een activiteit die ze nog steeds uitoefent. Maar de lust - de behoefte? - om te schilderen en te tekenen liet ze nooit los , zodat ze ook een Diploma Beeldende Kunst, gespecialiseerd in tekenen, behaalde aan het KASK in Gent.
Maaike Leyn gaf mij onmiddellijk de indruk tot de categorie mensen te behoren die ik ‘sponzen’ noem, mensen die de stromingen, gevoelens en trillingen in de maatschappij op een bijzonder intense manier waarnemen, grotendeels onbewust, maar bijna fysiek. De reflectie en de uitdrukking in de kunstwerken komen pas daarna. Bovendien heeft Maaike Leyn de ziel van een globetrotter en haar nieuwsgierigheid is onstuitbaar. Alles kan haar mogelijk boeien, haar interesseren. Maar over bepaalde onderwerpen maakt ze zich meer zorgen dan over andere: de ecologie en de toekomst van de planeet staan bovenaan de hitlijsten.
Haar werk
Maaike Leyn tekent met houtskool en pastel. Hiervoor ontwikkelde zij een zeer eigen manier van werken. Je zou kunnen zeggen dat haar werken van stof zijn gemaakt. Inderdaad, duwt ze dikwijls de pigmenten rechtstreeks op het papier of het ruwe doek uit, met een verrassend, fluweelachtig en mat resultaat. De doeken worden dikwijls gewoon aan de muur gespijkerd, zonder raam of lijst.
Haar onderwerpen zijn op het eerste gezicht tamelijk gewoon : portretten, landschappen, architecturale elementen, alledaagse voorwerpen en ruimtes. Maar dan komt de verrassing. Een gordijn, een jurk, een landschap of een hut op palen getuigen van een menselijke aanwezigheid; maar bevindt die mens zich buiten beeld, of is hij net voorbijgekomen, of verdwenen? De kwallen herinneren aan levensvormen van 500 miljoen jaar oud, wellicht zal de mens nooit zo succesvol zijn als deze vreemde soort. De werken van Maaike Leyn laten sporen na en onverwachte gewaarwordingen. Het afwezige en onzichtbare achter de voorstelling zorgen voor een spanning en een zeker onbehagen. Niemand ontsnapt eraan. Het werk laat een indruk na, die nog lang blijft nazinderen.
Memories – een ode aan de afwezigheid
Op een plek waar de tijd geen vat lijkt te hebben en waar alles al zes eeuwen onveranderlijk lijkt te zijn, pakt ‘Memories’ de broosheid, de kwetsbaarheid en de ondoordachtzaamheid van de mens aan. Het verleden wordt geconfronteerd met wat actueel is, de crisis waarin we momenteel verzeild raakten.
In de kapel waar oude relikwieën en kunstwerken herinneren aan de familiegeschiedenis, wordt nu ook een ode gebracht aan de afwezige bezoekers ten tijde van de corona-quarantaine. 'Dankzij portretten opgedragen aan de afwezige bezoekers wordt de afwezigheid gematerialiseerd en zijn de thuis gebleven bezoekers op een manier toch aanwezig. Het niet-meer-zijn van het verleden en het niet-kunnen-zijn van het nu, zijn in de kapel met elkaar versmolten. De herinnering brengt troost' zegt Maaike Leyn.
In ‘Memories’ neemt Maaike Leyn ons mee naar een verstild universum waaruit de mens geleidelijk verdwijnt. Zijn aanwezigheid blijft voelbaar, maar dan in de vorm van een afdruk, een subtiel spoor. De mens was slechts op doorreis. Wat heeft hem doen verdwijnen? Een natuurlijke dood of een onleefbaar geworden milieu? Is hij vernietigd door eigen schuld? Of houdt de mens zich slechts gedeisd en opgesloten in afwachting van betere tijden? Een sprankeltje hoop dat onverwoestbaar is?
De grote uitdagingen van de 21ste eeuw zijn de milieuproblemen, de klimaatverandering en onze mondiale levenswijze die ons vatbaar maakt voor pandemieën. Iedereen staat er voor. Wie de werken van Maaike Leyn in ‘Memories’ bekijkt, moet echt een standpunt innemen. Heeft de mens zich gewoon verstopt en wacht hij in afzondering? Of is de mensheid onherroepelijk vernietigd door haar eigen achteloosheid en onderschatting van de dreiging? Een optimistische, pessimistische of gewoon realistische blik? Is er misschien maar één stap tussen de herinnering aan een natuurlijk gestorven geliefde en de laatste sporen van de hele mensheid?
Maanden geleden begonnen we deze tentoonstelling voor te bereiden, maar in deze coronacrisistijd krijgt ze een bijzondere bijklank.
Véronique de Limburg Stirum